مقایسه جرم و گناه از نظر حقوقی و فقهی

جرم اقدام به عملی است که منع قانونی دارد و قانونگذار برای آن مجازاتی پیش بینی کرده باشد در مقابل انجام گناه ارتکاب به عملی است که در منابع دینی منع و نهی شده و مجازات اخروی برای عامل آن در نظر گرفته شده است. تأسی نظام حقوقی کشور ما از تعالیم و آموزه های دینی سبب گردیده تا به سنجش این موضوع بپردازیم که بین جرم و گناه چه رابطه ای نهفته است و این که آیا میان نقض قوانین حکومتی و تشکیل گناه در کشورهای اسلامی استلزامی برقرار است یا خیر؟ با بررسی ویژگی های ماهوی جرم و گناه به این موضوع پی می بریم که ماهیت آن ها در تقابل بیّن قرار دارد و به تبعیت از ماهیت آثار آن ها نیز معارض بوده و قابل تسری به یکدیگر نخواهد بود؛ چرا که ماهیت معاصی ثابت ولی ماهیت جرایم متحول و پویا است و همین طور ویژگی های دیگرِ گناهان به جرایم قابل تسری و اعمال نیست؛ عکس این قضیه هم صادق است. بنابراین برای این که حکمی واجد دو اثر جرم و گناه گردد؛ لازم است تا ابتدا آن حکم در منبع تقنین اول تأسیس و در منبع تقنین دوم تنفیذ شود؛ یعنی، معاصی بدون ورود در عرصه ی جرم انگاری قابلیت تعقیب و رسیدگی را نخواهند داشت؛ از همین رو باید نتیجه گرفت که رابطه و نسبیت بین جرم و گناه عموم و خصوص من وجه بوده و تشکیل گناه با تشکیل جرم هیچ گونه استلزامی نخواهد داشت.